دوازدهم آوریل را روز جهانی فضانوردی می‌نامند. این مناسبت از سال ۲۰۱۱ میلادی، یعنی نیم‌قرن بعد از نخستین پرواز انسان به فضا رسمیت یافت؛ همان پرواز مشهور یوری گاگارین در سال ۱۹۶۱.
به گزارش در خبرها، روزنامه اعتماد نوشت: «ماجرا از سال‌های نخست پس از جنگ دوم جهانی شروع شد. شوروی در دهه ۱۹۵۰ و ۱۹۶۰ در فناوری‌های فضایی برترین کشور دنیا و حتی از رقیب بزرگش ایالات متحد آمریکا هم جلوتر بود. چون پیشتازی در این عرصه را برتری در جنگ سرد می‌دیدند، هر سال بودجه هنگفتی به این بخش سرازیر می‌کردند و شماری از بهترین مهندسان و دانشمندان خودشان را در این صنعت به کار می‌گرفتند. به موفقیت‌های بسیاری هم رسیدند. مثلا سال ۱۹۵۷ ماهواره اسپوتنیک یک را به فضا فرستادند و نخستین تجربه بشر در این زمینه را به نام خودشان ثبت کردند. آنان برای رسیدن به پیروزی‌های بعدی، مصمم به فرستادن انسان به فضا بودند و چند خلبان از خلبان‌های نیروی هوایی را برای انجام این ماموریت انتخاب کردند.
یوری گاگارین یکی از این چند نفر بود. سال ۱۹۳۴ در روستای کلوشینو متولد شد و سال‌های نوجوانی و اوایل جوانی مدتی در یک کارخانه فولاد به شغل ریخته‌گری مشغول بود. بعدتر مجذوب پرواز شد و به نیروی هوایی پیوست. می‌گویند سازمان فضایی شوروی او را برای انجام این ماموریت بهترین فرد در میان افراد منتخب دید، چون از خانواده‌ای نسبتا فقیر و کشاورز می‌آمد و خودش پیشینه کارگری داشت. این گفته - با توجه به شرایط حاکم بر شوروی - گفته نادرستی نیست اما همه واقعیت را هم بیان نمی‌کند. او شجاع و باهوش و در انجام کارهایش بسیار جدی بود. تمرینات و آزمون‌هایش را با موفقیت و نمره بالا پشت سر گذاشت و شایستگی خودش را برای انجام ماموریتی چنین خطیر و حساس به تصمیم‌گیران اثبات کرد. مرحله نهایی ماموریت وستوک یک از پایگاهی در جنوب قزاقستان شروع شد و آخرین مکالمه او قبل از پرتاب، با مسئول اتاق کنترل پرواز، این بود:
کورلف: ... ما برای شما پرواز خوبی را آرزو می‌کنیم. همه‌چیز رو به راه است.
گاگارین: ما برویم! بدرود تا بعد، دوستان عزیز.
هم پرتاب موفق بود و هم گاگارین، مسیری را که از قبل محاسبه شده بود تقریبا بی‌دردسر طی کرد. او یک دور کامل دور کره زمین چرخید. گفتم «تقریبا بی‌دردسر» چون گویا جایی از مسیر، زمانی که از روی قاره آفریقا می‌گذشت مشکل فنی کوچکی پیش آمد که البته به خیر گذشت. همچنین نوشته‌اند که او هنگام فرود، در جایی غیر از محل پیش‌بینی‌شده - کیلومترها آن‌طرف‌تر - به زمین نشست. از همان زمان به بعد، درباره این که او در این سفر چه دید و چه گفت، روایت‌های مختلفی ساختند. اما تنها جمله ثبت‌شده از او در این پرواز ۱۰۸ دقیقه‌ای «پرواز عادی است، من خوبم» بود.
اما پرواز دوازدهم آوریل ۱۹۶۱ تنها پرواز فضایی گاگارین بود. مقامات شوروی، او را که قهرمان ملی‌شان بود از انجام هر کار خطرناکی منع کرده بودند و برای پروپاگاندای خودشان بسیار به او نیاز داشتند. شکست پروژه سایوز یک و مرگ ولادیمر کوماروف - که گاگارین هم خلبان پشتیبان او بود - آنان را در تصمیم خودشان راسخ‌تر کرد. اما گاگارین، از شوخی روزگار، در یک پرواز تمرینی، آن هم زمانی که مربی کارکشته‌ای همراهش بود، سقوط کرد و در ۳۴ سالگی کشته شد (سال ۱۹۶۸).
انتهای پیام
