سومین نخست وزیر زن بریتانیا به زودی به خانه شماره ده در خیابان داونیگ میرود، «لیز تراس» دومین وزیر امورخارجه زن بریتانیا، عصر روز دوشنبه به عنوان رهبر جدید حزب محافظهکار انتخاب شده و جای بوریس جانسون را خواهد گرفت.
در خبرهاپلاس- فاطمه کریمخان: «لیز تراس» که اسم کامل او «مری الیزابت تراس» است متولد 26 ژوئیه 1975 در آکسفورد، انگلستان است. برخلاف حزبی که در آن به ریاست رسیده، والدین خانم تراس، یک پدر استاد ریاضیات در دانشگاه لیدز و یک مادر پرستار، معلم و فعال کارزار خلع سلاح هسته ای و هر دو چپ گرا بودند. آنها لیز را در کودکی به تظاهرات علیه سیاستهای مارگارت تاچر، نخستوزیر وقت میبردند که در آن مردم خطاب به تاچر شعار میدادند: «مگی، مگی، مگی، بیرون، بیرون، بیرون!». اما نکته طعنه آمیز ماجرا این است که تراس بعداً تاچر را به عنوان الگوی سیاسی خود انتخاب کرد!
هنگامی که تراس چهار ساله بود، با خانوادهاش از آکسفورد به پیزلی، در غرب مرکزی اسکاتلند نقل مکان کرد و در آنجا به مدرسه ابتدایی رفت، آنها بعداً به حومه لیدز در شمال انگلستان نقل رفتند. تراس در آنجا در مدرسه «راندهای» تحصیل کرد که یک مدرسه جامع دولتی است. او بعدا در جایگاه سیاست مدار در مورد مدرسهای که در آن درس خوانده بود گفت که به نظرش این مدرسه بچهها را به قدر کفایت در مورد نژادپرستی و جنسیت زدگی آموزش نمیداد.
مخالفت با حکومت سلطنتی بریتانیا زمان دانشگاه
در سال 1993 تراس به کالج مرتون آکسفورد رفت و در آنجا سیاست، فلسفه و اقتصاد خواند. در اینجا بود که او به طور فعال درگیر سیاست شد و به عنوان رئیس لیبرال دموکراتهای دانشگاه انتخاب شد. او در 1993 در حالی که تنها 19 سال داشت در کنفرانس حزب لیبرال دموکراتها سخنرانی کرد و در آن از طرحی حمایت کرد که خواستار لغو سلطنت بریتانیا بود! او در این سخنرانی گفت: "ما [لیبرال دموکراتها] معتقد نیستیم که برخی از مردم به دنیا آمدهاند تا به دیگران حکومت کنند. «با این حال، حضور تراس در میان پارتی چپ میانه کوتاه مدت بود. در زمان فارغالتحصیلی از آکسفورد در سال 1996، او دیگر کاملا به یک محافظهکار تبدیل شده بود و مشتاقانه اصول لیبرالیسم کلاسیک را به عنوان یکی از شرکتکنندگان در جامعه هایک (فردریش فون هایک اقتصاد دان لیبرال اتریشی بریتانیایی) دانشگاه پذیرفته بود. او در سال 1997 با مرد حساب داری که قرار بود همسر آیندهاش باشد، در همایش حزب محافظه کار ملاقات کرد؛ آنها در سال 2000 ازدواج کردند و دو دختر دارند.
پس از فارغ التحصیلی، تراس برای مدتی در شرکت نفت شل کار کرد و در آنجا تا سمت مدیر تجاری ارتقا پیدا کرد. سپس به عنوان مدیر اقتصادی شرکت ارتباطات کابلی و بی سیم (2000-2005) و معاون مدیر اتاق فکر اصلاحات مرکز راست (10-2008) خدمت کرد.
زندگی سیاسی و پرحاشیه خانم نخستوزیر
در میانه همین درگیریها، او در سال 2001، در سن 25 سالگی، وارد سیاست پارلمانی شد، در اولین تلاش نتوانست کرسی نمایندگی «همسورث» در یورکشایر غربی را که در اختیار نماینده حزب کارگر بود به دست بیاورد. در سال 2005 یک بار دیگر برای کسب کرسی دیگری از غرب یورکشایر شکست خورد. اما این رقابت انتخاباتی برای او هزینههای دیگری هم به بار آورد. پیش از انتخابات سال 2005، حزب خانم تراس برای او یک مربی استخدام کرد تا در رقابتهای انتخاباتی به او کمک کند، خانم تراس و «مارک فیلد»، نماینده پارلمان لندن و «وست مینستر» که برای همراهی با تراس در این مسیر استخدام شده بود، رابطه عاشقانهای را آغاز کردند که حدود 18 ماه طول کشید و منجر به از هم پاشیدن ازدواج 12 ساله فیلد شد. ازدواج تراس از این ماجرا جان سالم به در برد، اما وقتی حرف و حدیث های مربوط به آن در سال 2006 به مطبوعات کشیده شد، تراس را از ادامه رقابت به عنوان نامزد حزب محافظه کار در انتخابات میان دورهای برای کرسیهای «بروملی»، «چیسلهورست» و لندن بازداشت.
البته این آخرین باری نبود که خانم تراس مجبور شد به دلیل این رابطه هزینه سیاسی پرداخت کند، او یک بار دیگر در اواخر سال 2009، زمانی که او به دنبال تبدیل شدن به نامزد محافظه کاران برای حوزه عمدتا روستایی «نورفولک» جنوب غربی تلاش میکرد ناچار شد در این مورد به حزب توضیح دهد، بعضی از اعضای سنتگرای سازمانی موسوم به حزب ملی در درون محافظه کاران به دلیل همین رابطه خواهان کنارهگیری خانم تراس از رقابتهای انتخاباتی شدند. تراس البته محکم ایستاد و در نهایت با 132 رای موافق در برابر 37 رای نامزد این حوزه باقی ماند، او به راحتی در انتخابات عمومی سال 2010 پیروز شد و وارد پارلمان شد.
تُف خانم وزیر به نشانه اعتراض
تراس پس از به قدرت رسیدن در پارلمان، گروه «شرکت آزاد» را تأسیس کرد، مجموعهای از نمایندگان محافظهکار در مجلس که از بازار آزاد و کاهش مالیات، مقررات زدایی از تجارت و اشتغال حمایت میکردند. در سپتامبر 2012، تراس به عنوان معاون وزیر امور خارجه در امور آموزش و مراقبت از کودکان منصوب شد. در سال 2014 دیوید کامرون نخست وزیر وقت او را به سمت وزیر امور محیط زیست، غذا و امور روستایی ارتقا داد. مسلماً به یاد ماندنی ترین لحظه دوران تصدی او به عنوان وزیر محیط زیست (2014-2016) در کنفرانس حزب محافظه کار رخ داد که در آن تراس در یک سخنرانی خطاب به حاضران گفت: «ما دو سوم پنیر خود را وارد می کنیم» و سپس پس از مکثی طولانی روی زمین تف کرد و گفت: « این یعنی آبروریزی!». بعد از این نمایش، او را برای مدتها در مطبوعات و جمعهای سیاسی مسخره میکردند تا این که مجبور شد برای بهبود چهره خود از متخصصان روابط عمومی کمک بگیرد.
در جریان کارزار دیوید کمرون برای همهپرسی در مورد باقی ماندن بریتانیا در اتحادیه اروپا، تراس در میان گروهی بود که از ماندن در اتحادیه دفاع میکرد، اما پس از آن که تلاش برای باقی ماندن در اتحادیه شکست خورد و اکثریت شکننده به خروج بریتانیا از اتحادیه رای دادند، تراس هم نظر خود را عوض کرد و به هوادارن خروج از اتحادیه پیوست. در همان سال 2016، او اولین زنی بود که توانست به کرسی قائم مقام وزیر امور خارجه در امور عدالت دست پیدا کند. وقتی ترزا می به جای دیوید کمرون نخست وزیری را به عهده گرفت، جایگاه تراس به دلیل ناتوانی او از دفاع از موضع حزب و دولت در مطبوعات متزلزل شد. همین سوء مدیریت تراس احتمالاً دلیل تنزل مقام او به سمت وزیر ارشد خزانه داری در سال 2017 بود.
در سال 2019، پس از اینکه ترزا می اعلام کرد از رهبری حزب محافظه کار استعفا میدهد، تراس یکی از اولین وزیرانی بود که از تلاش بوریس جانسون برای تبدیل شدن به رهبر جدید حزب و نخست وزیر حمایت کرد و جانسون هم وقتی به سمت نخست وزیری رسید این حمایت را با انتصاب او به عنوان قائم مقام وزارت خارجه در تجارت بینالملل و رئیس هیئت تجارت جبران کرد.
یک ماه بعد تراس در سمت وزارت زنان و برابری قرار گرفت. به عنوان وزیر بازرگانی، تراس با رهبران تجاری و سیاسی بینالمللی ملاقات کرد، سفرهای فراوانی از جمله 52 سفر خارجی برای پیش برد مذاکرات خروج بریتانیا از اتحادیه اروپا انجام داد و آنها را در اینستاگرام مستند کرد. انرژی و خوش بینی تراس برای تبلیغ برنامه «بریتانیای جهانی» جانسون مورد تایید تندروهای هوادار برگزیت مانند «جیکوب ریس ماگ» قرار گرفت و شهرت او را در حزب تغییر داد.
تراس؛ دومین زن وزیر امور خارجه
در سپتامبر 2021 جانسون، تراس را به جای «دومنیک راب» به سمت وزیر امور خارجه، امور کشورهای مشترک المنافع و توسعه منصوب کرد. او دومین زنی بود که موفق شده بود این پست را به دست بیاورد و به عنوان وزیر امور خارجه، به دنبال گسترش دامنه تاثیر جهانی بریتانیا بود، که تا آن زمان تحت تاثیر عضویت و لغو عضویت بریتانیا در اتحادیه اروپا قرار داشت.
در جریان حمله روسیه به اوکراین، تراس نوک پیکان واکنش تند بریتانیا به تهاجم روسیه قرار داشت، اما با وجود اینکه او دوش به دوش دیگر رهبران اروپایی در اعمال تحریمهای بیسابقه علیه روسیه ایستاده بود، در موضع خود مبنی بر این که باید در مورد این جنگ با روسیه مذاکره کرد ثابت قدم باقی ماند.
به نظر میرسید که تراس آگاهانه خود را به عنوان بدل تازه مارگارت تاچر مطرح میکند، او نه تنها حامی سر سخت بازار آزاد، آزادی بهعنوان محور ایدئولوژی سیاسی است، تلاش میکند خود را به همان شیوهای که تاچر از آن استفاده میکرد، به عنوان بانوی آهنین جدید معرفی کند.
خانم جاهطلب نخست وزیر میشود
در ژوئیه 2022، زمانی که مجموعهای از رسواییها (به ویژه «پارتیگیت») جانسون را مجبور به استعفا از رهبری حزب محافظهکار کرد، تراس در میان نامزدهای جایگزینی او به عنوان رهبر و نخستوزیر قرار گرفت. تعداد کمی از ناظران به جاه طلبی او شک داشتند، اما برخی از کارشناسان و سیاستمداران این سوال را مطرح کردند که آیا او میتواند از پس پیروزی بر دیگران در رقابت برای کسب رهبری حزب بر بیاید یا نه. او که به طور گسترده به عنوان «نامزد تداوم ( سیاستهای بوریس جانسون)» دیده میشد، کمکم توانست از دو نامزد دیگر، «پنی موردانت» وزیر تجارت و «ریشی سوناک» رئیس سابق خزانه داری پیشی بگیرد و به عنوان یکی از دو نامزد نهایی که نام آنها توسط اعضای کامل حزب به رأی گذاشته شد، انتخاب شود. تراس در رقابت رودرروی خود با سوناک، به شدت از او به دلیل افزایش مالیات به عنوان وزیر خزانه داری انتقاد کرد و متعهد شد که افزایش مالیات شرکت ها از 19 درصد به 25 درصد را حذف کند و گفت که امیدوار است بزرگترین تغییر در سیاست اقتصادی بریتانیا در 30 سال گذشته با نخست وزیری او به وقوع بپیوند.
لیز تراس عصر روز دوشنبه به صورت رسمی رهبری حزب محافظهکار و همین طور نخست وزیری بریتانیا را به دست آورد، او سومین نخست وزیر زن بریتانیا بعد از تاچر و می است.